نقش عنصر فسفر در گیاه

چکیده:

فسفر از جمله عناصر مهم و تاثیرگذار در تولید گیاه پسته است و در اغلب انفعالات فیزیکی این گیاه ارزشمند، اهمیت بسزایی دارد. همینطور تاثیر عنصر فسفر در تولید ATP  (ماده منتقل کننده انرژی در گیاه پسته) و آنزیم ها کاملا مشهود به نظر می رسد. البته میزان فسفر قابل جذب در دل خاک به میزان عنصر فسفر و مهم تر از آن به PH خاک و یا واکنش خاک نسبت به میزان فسفر بستگی دارد.

عنصر فسفر از جمله عناصر مهم و تاثیرگذار در تولید گیاه پسته است و در اغلب فعل و انفعالات فیزیکی این گیاه ارزشمند، اهمیت بسزایی دارد. همینطور تاثیر عنصر فسفر در تولید ATP  (ماده منتقل کننده انرژی در گیاه پسته) و آنزیم ها کاملا مشهود به نظر می رسد. البته میزان فسفر قابل جذب در دل خاک به میزان عنصر فسفر و مهم تر از آن به PH خاک و یا واکنش خاک نسبت به میزان فسفر بستگی دارد. در این باره ابتدا باید بدانید که بیشترین میزان فسفر قابل جذب در PH های کمی اسیدی یا خنثی (2/7-9/5) موجود است، که عامل مهمی در تاثیر عنصر فسفر در گیاه پسته به شمار می آید.

با این وجود در خاک هایی که pH قلیایی دارند هم فسفات های کلسیم با حلالیت پایین پایین تشکیل می شود، اما افزایش قابلیت انحلال پذیری در خاک برای این محلول ها ماه ها تا سال ها زمان می خواهد.

تاثیر عنصر فسفر در گیاه پسته،

تاثیر عنصر فسفر در گیاه پسته اثری بسیار کلیدی است، اما در بعضی از زمین ها و خاک ها با این که کود های فسفردار یا فسفاته به خاک اضافه نمی گردد، به علت شرایط محیطی خاک نیازی هم به آن احساس نمی شود. به نظر می رسد دلیل این موضوع نیز وجود قارچ های میکوریزا در زمین باشد که کمک می کند به جذب فسفر در پسته و در نهایت گیاه کمبود زیادی را نشان نمی دهد.

از دیگر تاثیر عنصر فسفر در گیاه پسته این است که عدم استفاده از آن باعث تهی شدن خاک از این عناصر حیاتی می گردد. همینطور وقتی کمبود عنصر فسفر در درختان وجود داشته باشد، این گیاهان در مراحل اولیه تازگی و طراوت خود را از دست می دهند و در پی آن تعداد شاخ و برگ های درختان پسته به مرور زمان کم می شود یا به اصطلاح درخت دچار کانوپی می شود.

علائم کمبود فسفر در درختان پسته

زمانی که میزان فسفر موجود در برگ گیاه پسته به 14 درصد برسد، در این شرایط نشانه هایی از جمله نقطه های سوخته با اشکالی متفاوت در نزدیکی لبه برگ های مسن تر، دیر باز شدن جوانه ها، رنگ پریدگی برگ ها، نشانگر می شوند. در نهایت این نقاط به قدری در طول فصل گسترش می یابند که کل سطح برگ را فرا گرفته سپس برگها خشک می شوند و بر روی زمین می افتند. در نتیجه به طور کلی کمبود عنصر فسفر در گیاه پسته موجب کاهش تشکیل نوکلئیک اسید می شود  و در نتیجه تاثیر عنصر فسفر در گیاه پسته بسیار چشمگیر است.

در ادامه باید افزود که ادامه روند کمبود عنصر فسفر در پسته سبب کاهش سطح مقطع یا کوچک شدن برگ ها نیز می گردد  و حتی برگ های جوان نیز دارای زردی خاصی خواهند بود که از جمله پیامد های کمبود فسفر در پسته می باشد. البته لازم به ذکر است که برخلاف کمبود پتاسیم که موجب خشکیدگی سرشاخه های گیاه پسته می شود، کمبود فسفر همچین نتیجه ای نخواهد داشت. اما اگر مقادیر عنصر فسفر در برگ های درخت پسته به پایین تر از 1 درصد سقوط کند، برگ های این گیاه به سرعت واکنش نشان داده و کدر و زرد رنگ خواهند شد و در نهایت شروع به ریزش می کنند. با این وجود لازم به ذکر است که پسته از جمله گیاهانی است که کمبود فسفر در آن با تزریق کود های فسفر دار سریعا برطرف خواهد شد. و بعد از آن دیگر تاثیر عنصر فسفر در گیاه پسته کاملا مشهود خواهد بود به این شکل که دیگر برگ های جوان و نورسته این گیاه به رنگ زرد نخواهند بود و علائم دیگر آن هم به سرعت رفع خواهند شد.

از دیگر مواردی که در بحث تاثیر عنصر فسفر در گیاه پسته باید به آن اشاره کرد این است که، پسته یک گیاه غیر عادی می باشد پس علائم کمبود عناصر مغذی در گیاه پسته در بیشتر موارد با گیاهان دیگر متفاوت است. و این به این دلیل است که بسیاری از فاکتور های این گیاه خاص با گیاهان دیگر فرق دارد. از اینرو باغداران پسته کار می توانند با توجه به علائمی که پیشتر به آن اشاره شد با بررسی برگان درخت های خود و همینطور مقایسه شکل و اندازه آنها از کمبود احتمالی عناصر تقویتی و کود های مورد نیاز درختان خود آگاه شوند. همچنین در بررسی تاثیر عنصر فسفر در گیاه پسته، برگ درختان نیز می‌تواند  به سادگی به عنوان برگه آزمایش، نمایانگر کمبودهای عناصر غذایی باشد.

با این وجود در پاره ای از مواقع، شبیه بودن زیاد علائم موجود در گیاه، تشخیص را سخت نموده و نیاز به نمونه برداری و آزمایش خاک و برگ دارد. در ضمن بهتر است بدانیم که بهترین زمان برای نمونه برداری از برگ در بازه ۱۵ تیر ماه الی ۱۵ مرداد ماه است. بدیهیست باغدارانی که تمایل به انجام آزمون برگ دارند، باید در دوره زمانی گفته شده اقدام به نمونه برداری نمایند. و در آخر این نکته را فراموش نکنیم که استفاده از هر نوع کود زراعی به منظور تقویت خاک باغات و یا جبران کمبود عناصر غذایی درختان باید بر طبق نتیجه آزمایش خاک و یا آزمایش برگ درختان صرفاً با نظر کارشناسان با تجربه کشاورزی انجام بپذیرد.

نحوه تامین عنصر فسفر در درختان پسته

به طور معمول کود های فسفر دار را به عنوان کود های ریشه ای در فصول سرد سال به درختان می دهند و در فصول گرم سال که فصل رشد گیاه پسته است از این نوع کود ها استفاده نمی گردد.

عوامل موثر در جذب عناصر توسط درختان پسته

به طور کلی گیاه پسته به منظور رشد و نمو درست و در نهایت محصول دهی با کیفیت به عنصر های تقویتی متفاوتی که شامل عناصر کم مصرف میکرو و عناصر پرمصرف میکرو می شوند، به شدت نیازمند است. این عناصر سبب بهبود کیفیت پسته تولید شده و همینطور مقاومت در برابر آفت ها و بیماری های محتمل، می شود. همچنین پارامتر های مختلفی روی میزان جذب و دسترسی عناصر بوسیله گیاه پسته اثر گذارند که به عنوان مثال می توان به عواملی همچون رطوبت، بافت، ساختار، pH و عمق خاک، وجود مقادیر یون ها در خاک و شوری آن، نوع پایه، میزان پخش شدگی ریشه گیاه، دمای محیط، میزان میوه دهی، و حتی بیماری های احتمالی که معمولا گریبانگیر درختان و گیاهان می شوند اشاره کرد.