وضعیتی که از جوانه های باز شده و نشده در یک باغ را مشاهده میکنیم!

آیا در چنین شرایطی به مشکل خواهیم خورد؟

در ادامه بررسی وضعیت فوق و ارائه راهکار  های کاربردی را خواهیم داشت

خوشبختانه امسال در بیشتر باغات رفسنجان از لحاظ میزان پوند و محصول، سال خوبی را پیش رو داریم. در طی یک هفته گذشته که در باغات مختلف فیض آباد بازدید هایی داشتم ابتدا بسیار جای خوشحالی است که سال پر محصول پیش رو داریم؛

ولی با دقت در درختان نر و ماده مقداری نگران کننده است که ابتدا طرح موضوع و سپس راهکار مناسب ارائه خواهم داد:

1- اولین موضوعی که جای نگرانی دارد این است که در اکثر باغات تعادل و نسب درختان نر به ماده( حداقل 1 به 15) اصلا رعایت نشده است. در داخل باغ که راه می رویم به زحمت بایستی درختان نر را پیدا کنیم و این خیلی بد است که به این شدت با کمبود درخت نر مواجه هستیم.

2- دومین مشکل این است که برخی باغات درخت نر به تعداد کافی دارند، منتها جایگذاری و پراکنش درختان نر در باغ مناسب انتخاب نشده است، مثلا باغی را بازدید کردم که سه درخت نر نزدیک به هم و در یک نقطه!!

توصیه می شود در زمان پیوند ترتیبی اتخاذ شود که درختان نر در کل باغ توزیع و در جهت بادهای غالب قرار گیرند.

3- و اما امسال:

درختان نر در اواسط و انتهای تولید و انتشار گرده هستند و گلهای ماده هنوز به مرحله پذیرش گرده نرسیده اند.

همانطور که در تصویر فوق مشاهده می کنید، برخی خوشه ها تشکیل شده و برخی جوانه ها(پیوندها) هنوز در ابتدای متورم شدن و باز شدن هستند.
خوشه هایی که الان تشکیل شده اند وضعیت خوبی خواهند
داشت، منتها برای پیوندهایی که هنوز تازه باز شده و گرده دریافت نکرده اند، با توجه به اینکه گلهای نر کم و یا خالی از گرده شده اند، مشکل خواهیم داشت و چنین پوندهایی خوشه های خوبی نخواهند داد.

لذا توصیه اکید میکنم از گرده افشانی مصنوعی غافل نشوید، در غیر اینصورت خوشه تشکیل خواهد شد، منتها دانه های تشکیل شده بدون لقاح بوده و درخت اتوماتیک وار آنها را سیاه کرده و خواهد ریخت.

من بحث گرده افشانی را امسال بسیار مهم می دانم که توصیه های لازم انجام شد.

4- یکی از نکات مهم دیگر از ارقام نر مختلف(زودگل، متوسط گل و دیر گل) در باغ استفاده کنید تا در یک بازه زمانی طولانی در باغ تولید گرده و گرده افشانی داشته باشید.

ساختمان گل ماده:

گلهاي ماده درگل آذين خوشه مرکب قرار دارند.

تعداد کاسبرگها 5 عدد است كه در قاعده بهم پیوسته هستند.

گلها بدون گلبرگ بوده و فاقد شهد مي باشند، بنابراين جذابيتي براي حشرات ندارند.

تخمدان فوقانی و يک خانه ای بوده و داراي خامه کوتاه و کلاله سه شاخه ای بزرگ(4 ميلي متر مربع مساحت) مي باشد.

شاخه های کلاله پهن و برگشته كلاله گل ماده است.

ساختمان گل نر:

گلهاي نر نيز در گل آذين خوشه مرکب قرار دارند.

تعدادکاسبرگها 5 عدد است كه در قاعده بهم پبوسته هستند. گلها بدون گلبرگ بوده و 4 تا 5 پرچم دارند. گلهاي نرداراي ميله پرچم کوتاه وبساک بزرگ هستند.

توليد دانه گرده در گلهاي نر بسيار زياد بوده دانه هاي گرده خيلي كوچك و سبك مي باشند.

قطر دانه گرده پسته 0/03 ميلي متر است كه با سرعت 2/5 سانتي متر بر ثانيه سقوط آزاد دارد

 

 

گرده افشانی درختان پسته و عوامل تاثیر گذار بر آن

گرده افشانی درختان پسته

مقدمه:

درخت پسته دو پايه مي باشد، يعني گلهاي نر روي يك درخت و گلهاي ماده روي درخت ديگر قرار دارند. هم درختان نر و هم درختان ماده در توليد پسته نقش دارند.

گل آذين نر و ماده پسته داراي صد تا چند صد عدد گل مي باشد كه بصورت جانبي روي شاخه هاي يكساله بوجود مي آيند.

تعريف گرده افشانی:

انتقال دانه گرده برروي كلاله مادگي مي باشد. شرط مهم گرده افشاني همزماني گلدهي درختان نر و ماده پسته مي باشد.

 

زمان گلدهی:

تعيين زمان گلدهي در ارقام مختلف پسته از اهميت خاصي برخوردار است.

داشتن اطلاعات دقيق از زمان گلدهي در مناطق مختلف كمك مهمي در تعيين خسارات وارده به محصول باغات با توجه آمار هواشناسي مي نمايد.

بطور مثال اگر بارندگي در روز خاصي از فروردين اتفاق افتاد، مصادف با گلدهي چه ارقامي بوده است و خسارت در چه ارقامي بيشتر ديده خواهد شد، نياز به اطلاع از زمان گلدهي در ارقام موجود در آن منطقه مي باشد.

جهت تعيين زمان گلدهي بايستي يادداشت برداري هاي زير انجام گيرد:

الف – شروع گلدهي:

زماني كه 5% از جوانه گل در يك رقم باز شده و آماده گرده افشاني شدند بعنوان زمان شروع گلدهي در نظر گرفته مي شود. اين مر حله از آنجا حائز اهميت است كه هرگونه شرايط نامساعد بعد از اين مرحله باعث ايجاد خسارت و اختلال در گرده افشاني خواهد شد.

ب- مرحله تمام گل:

زماني كه حدود 50 درصد از جوانه هاي گل در يك رقم باز شده و آماده گرده افشاني شدند به عنوان مرحله تمام گل در نظر گرفته مي شود.

درصورتيكه عامل محدود كننده گرده افشاني و يا خسارت به گلها با اين مرحله گلدهي مصادف باشد، بيشترين خسارت را وارد خواهد نمود.

ج – پايان گلدهی:

زماني كه حدود 95 درصد از جوانه هاي گل در يك رقم باز شده و آماده گرده افشاني شدند به عنوان مرحله تمام گل در نظر گرفته مي شود.

بعداز اين مرحله شرايط نامساعد گرده افشاني كمترين خسارت را به گرده افشاني و تشكيل ميوه وارد خواهد نمود.

 

 

عوامل موثر بر زمان گلدهي درختان پسته:

1_ دما

دما نقش تعيين كننده اي در زمان بیدار شدن درختان و شروع گلدهي دارد. درختان پسته جهت بيدار شدن و شروع فعاليتهاي رويشي و زايشي خود احتياج به دريافت مقدار گرماي خاصي دارند:

بنابراين در صورت تامين نياز سرمايي در فصل زمستان، به محض دریافت واحدهاي حرارتي كافي قادر به شروع فعاليتهاي رويشي و زايشي خود هستند.

با توجه به اينكه تفاوتهاي زیاد در زمان گرم شدن هوا بين سالهاي مختلف و مناطق مختلف وجود دارد، بنابراين زمان گلدهي درختان پسته از سالي به سال ديگر و از منطقه اي به منطقه ديگر متفاوت است.
مثل شرایطی که اکنون(سال 99) در مناطق مختلف پسته کاری استان و کشور شاهد آن هستیم.

 

2_رقم

زمان گلدهي در ارقام مختلف پسته متفاوت است.

ارقامي همانند كله قوچي و احمد آقايي زود گل بوده و بيشتر در معرض سرمازدگی و بارندگي هاي بهاره قرار مي گيرند.

رقم اوحدي جزء ارقام متوسط گل بوده و خسارت كمتري را نسبت به ارقام زود گل در اثر سرمازدگي و بارندگي هاي بهاره مي بيند.

معمولا بيشترين تراكم گرده در باغ در زمان گلدهي ارقام متوسط گل وجود دارد، بنابراين ارقام متوسط گل از نظر فراهم بودن گرده در زمان گلدهي در بهترين شرايط در باغ هاي پسته ايران قرار دارند.

ارقام دير گلي همانند اكبري معمولا كمترين خسارت را در اثر سرما و بارندگيهاي بهاره دريافت مي كنند ولي به دليل كاهش تركم گرده درباغ در زمان گلدهي، اين ارقام با مشكل كمبود گرده جهت گرده افشاني و تشكيل ميوه مواجه مي شوند.

ما در بخش های از رفسنجان که رقم اکبری داریم و این باغ ها در مناطقی وجود دارد که خاک سنگین و شور دارند، این گلدهی دیر هنگام عقب تر می افتد، و گاهی منجر به از بین رفتن کل محصول می گردد، لذا اگر برگردیم به مباحث نیاز سرمایی، در این رقم و در چنین خاک هایی، حتما برای اینکه گلدهی آن جلوتر بیفتد و در زمانی قرار گیرد که منطقه پر از گرده باشد، لذا حتما باید از تیمارهای روغن ولک استفاده شود.

اینجاست که مبحث تامین نیاز سرمایی اهمیت خودش را نشان می دهد.

 

3 موقعيت باغ:

هر چه عرض جغرافيايي منطقه بيشتر باشد دما و شدت نور كمتر است.

بنابراين در باغات واقع در عرض هاي جغرافيايي بيشتر، بيدار شدن درخت و گلدهي با تاخير صورت مي گيرد.

زياد شدن ارتفاع از سطح دريا با نيز كاهش دما همراه است .

بنابراين هرچه ارتفاع محل باغ بيشتر باشد گلدهي با تاخير بيشتري صورت مي گيرد.

جهت شيب بر روي دما تاثير دارد ، شيب هاي رو به جنوب در نيمكره شمالي حداكثر مقدار نور را دريافت مي كنند, در بهار زود تر گرم شده؛
بنابراين درختان واقع روي شيبهاي رو به جنوب زودتر بيدار شده و گلدهي زودتري دارند.

بنابراين خطر ايجاد خسارت در اثر سرمازدگي و بارندگيهاي بهاره بيشتر است .

 

4 مديريت باغ:

هرچه نحوه مديريت باغ بهتر باشد، بيدار شدن درخت و گلدهي زودتر صورت مي گيرد.

برداشت محصول به موقع

كنترل آفات و بيماريها

برخی کشاورزان در انتهای فصل و پس از برداشت محصول، با این تصور که هوا سرد شده و پسیل خسارتی ندارد، باغ را رها کرده و این باعث ریزش زودهنگام برگ درختان می شوند که باعث از دست رفتن توان درخت شده و چنین درختانی در بهار به دلیل ضعف درخت در انتهای فصل گذشته، استارت خوبی نخواهند داشت و گلدهی آنها نیز ضعیف تر و با تاخیر صورت می گیرد.

تغذیه و کوددهی پس از برداشت محصول:

پس برداشت محصول و خارج شدن محصول از روی درخت، بهش زیادی از توان و انرژی درخت از بین رفته است؛

لذا تاکید می کنم حتما پس از برداشت محصول، باغ را رها نکنید و تغذیه از طریق خاک(کود های ازته و …) و محلول پاشی(فروت ست بعد برداشت) را در برنامه داشته باشید که بخشی از انرژی از دست رفته درخت برگردد، چون درختان پسته قادر به ذخیره مواد و عناصر غذایی در خود هستند و چنین درختانی که ذخیره ِغذایی کافی داشته باشند، در بهار استارت و گلدهی خوبی خواهند داشت.

 

5_ بافت خاک:

بافتهاي شني خاك در مقايسه با بافتهاي رسي در بهار زودتر گرم مي شوند؛

بنابراين باغات پسته داراي بافت خاك شني زودتر از خواب بيدار شده و گلدهي زودتري در مقايسه با باغات داراي بافت رسي دارند.

ما بیشتر مشکلات مان در خاک های رسی است، در چنین خاک هایی چون گلدهی با تاخیر صورت می گیرد، گرده افشانی مصادف با زمانی می شود که با هوای گرم و دمای بالای محیط مواجه می شویم، بعدا در مورد عامل دما صحبت خواهیم کرد که اگر دمای محیط از حدی بالاتر رود، فرآیند گرده افشانی و عمر دانه های گرده کوتاه خواهد شد که قطعا فرآیند تشکیل میوه با مشکل و اختلال مواجه خواهد شد‌.

ِلذا اگر به خاطر داشته باشید در مبحث نیاز سرمایی گفتیم که خاک سنگین رکود بالایی برای درختان فراهم می کند، در چنین خاک هایی بایستی برای شکستن رکود، بایستی از دوزهای بالاتری از روغن ولک یا هر تیمار دیگری نسبت به خاک های سبک استفاده شود.

عدم تطابق و همزمانی گل های نر با جوانه های ماده که هنوز خبری از سبز شدن ندارند.

 با این شرایط، گرده افشانی مصنوعی را در برنامه داشته باشید که راجب آن صحبت خواهم کرد.