ضرورت محلول پاشی کلسیم در ابتدای تشکیل میوه پسته( مرحله ارزنی تا عدسی شدن) پسته

مقدمه:

کلسیم یکی از عناصر مهم و ضروری مورد نیاز گیاه در حفظ پایداری و نفوذپذیری غشاء سلول، فعال نمودن برخی آنزیم ها، سنتز پروتئین ها، انتقال کربوهیدرات ها و در نهایت رشد و نمو سلول ها نقش اساسی دارد.

یکی از ویژگی های مهم عنصر کلسیم این است که فعالیت فیزیولوژیک کمی در گیاه دارد، اما نقش بسیار پر اهمیتی در حفظ غشای سلولی خصوصا در تنش های مکانیکی دارد.

به طور کلی کلسیم یک بلوک ساختمانی بزرگ در دیواره سلولی ایجاد می کند که حساسیت آن را در برابر تنش های محیطی و غیر محیطی(آفات و بیماری ها) را کاهش می دهد.

در ادامه سعی می شود فقط نکات بسیار مهم مربوط به کلسیم مطرح شود و اگر بخواهیم تمام مطالب را عنوان کنیم، هم بحث خیلی پیچیده و هم خسته کننده می شود.

 

چه زمانی کلسیم مورد نیاز است:

۱- کلسیم بصورت مداوم مورد نیاز گیاه می باشد و باید توسط یک جریانی به سطح ریشه رسانده شود و ریشه بصورت مدام اطرافش کلسیم جریان داشته باشد.

2-جذب کلسیم از منحنی رشد تبعیت می کند.
نکته بسیار مهمی است که در زمان اوج رشد مصرف کلسیم نیز به اوج می رسد و معمولا گیاه در این مواقع با کمبود کلسیم روبرو می شود که بخشی از اثرات قابل رویت می باشد.

ولی بخشی از اثرات کمبود قابل روئت نیست و با صدماتی همراه می باشد. مانند:

بیماری قارچی، ترکیدگی میوه، خشک شدن شاخه، ریزش میوه، بیماری های ریشه.

با این حال در مراحلی گیاه نیاز به کلسیم کمکی و محلول پاشی دارد ک به این مراحل مراحل بحرانی گفته می شود که بعدا اشاره خواهد شد.

3- زمانهای رشد سریع گیاه که کلسیم نمی تواند خود را با سرعت رشد زیاد به مناطق رشد برساند(مثلا ابتدای تشکیل میوه در پسته).

4- در طول دورهای تنش:

سرما، گرما، رطوبت بسیار بالا یا پایین، اختلاف زیاد دمای شب و روز، و آبیاری سنگین و آسیب ریشه.

نحوه جذب کلسیم توسط ریشه گیاه:

کلسیم فقط از نوک ریشه ها قابل جذب می باشد و ریشه های جوان می توانند کلسیم رو جذب کنند.

انتقال کلسیم از طریق آپوپلاست انجام می شود و به علت اینکه ریشه های جوان نوار کاسپاری( Casparian )را ندارد انتقال کلسیم بخوبی انجام می شود.

در ریشه های قدیمی:

نوار کاسپاری از حمل و نقل کلسیم وآب و یونها جلوگیری می کند.

در زیر عکس ریشه شکافته شده به صورت عرضی می باشد که در عکس سمت چپ ریشه جوان و عکس راست ریشه پیر که نمی تواند کلسیم جذب کند

کلسیم اگر محیط نباشد، نوک ریشه ها شروع به تخریب می شود و اگر نوک ریشه تخریب شود جذب کلسیم مختل می شود و این عامل باعث می شود تشدید کمبود کلسیم را داشته باشیم.

ریشه های جوان بدلیل تشکیل نشدن حلقه کاسپاری، جذب کلسیم به خوبی صورت می گیرد. این زمان در ابتدای بهارو انتهای شهریور ماه است و علت توصیه کود نیترات کلسیم در این مقاطع زمانی همین است.

 

ریشه های پیر دلیل تشکیل حلقه کاسپاری در نوک ریشه ها، قادر به جذب کلسیم از این ناحیه نیستند.

 

ریشه شکافته شده به صورت عرضی می باشد که درتصویر سمت چپ ریشه جوان و تصویر سمت راست ریشه پیر که نمی تواند کلسیم جذب کند.

نقش کلسیم در مقاومت به آفات و بیماری ها:

در بسیاری از بیماریهای مرکبات ، سیب و پسته و سیاه ریشه ها کمبود کلسیم نقش اساسی داشته و حتی در بسیاری از طغیانهای آفات نقش کلسیم و نسبت این عنصر به نیتروژن و پتاس از عوامل تعیین کننده بوده است.

حداکثر جذب و حداکثر ذخیره سازی کلسیم در چه زمانی از رشد گیاه اتفاق می افتد:

الف- حداکثر جذب:

حداکثر جذب کلسیم توسط گیاه در اویل فصل رشد صورت می گیرد ( درصورتی که دما رطوبت و نور به صورت نرمال باشد).

در مورد پسته که بحث اصلی ماست، در ابتدای تشکیل میوه پسته و در مرحله ارزنی شدن و قبل از سخت شدن دیواره ساختمانی پسته، حداکثر جذب کلسیم اتفاق می افتد.

ب- حداکثر ذخیره سازی:

حداکثر دخیره سازی کلسیم در میوه ها در سه تا چهار هفته آخر صورت می گیرد. و یک نکته بسیار مهم این است که در اوخر دوره به علت وجود برگ و با توجه به اینکه:

برگ ها با قدرت بیشتری کلسیم جذب می کنند و میوه ها به علت عدم تعرق نمی توانند مانند برگها کلسیم جذب کنند به همین دلیل:

حذف برگهای پیر و غیر کارا؛ برگهایی که بیشتر به عنوان مصرف کننده هستند کمک بسیار زیادی می کند تا کلسیم به سمت میوه ها با شدت بیشتری حرکت کنند. در سیب حتی هرس برگ باعث بهتر شدن جوانه گل در سال آینده نیز شده است.

حداکثر جذب کلسیم در پسته در ابتدای تشکیل میوه و اصلاحا مرحله ارزنی صورت می گیرد.

تعداد تکرار محلول پاشی بسته به شرایط مختلف متفاوت خواهد بود،.

ولی حداقل یک تا دو نوبت تکرار و فاصله حداقل ۷ تا ۱۰ روز بین محلول پاشی باشد.

زمان مناسب محلول پاشی با ترکیبات کلسیم

زمان اشتباه محلول پاشی با ترکیبات کلسیم

یکی از مهمترین زمانهای استفاده کلسیم زمانی است که:

گیاه نیاز فوری ومبرم به آن دارد و کلسیم در نقشی چه ساختمانی و پیام رسانی یا حمل کنندگی باید سریعا به نقطه هدف برسد و کلسیم در این زمان کافیست از یک سلول به سلول ( very little movement  ) که به اصطلاح این حرکت کوتاه ولی سریع کلسیم، جهش کلسیم یا حرکت کوتاه کلسیم می گویند دیگر منقل شود .

حتی با اشباع بودن گیاه از کلسیم در سالهای قبل ولی بنا به دلایلی مانند:

سردی هوا

عدم جریان شیره خام و آب

عدم وجود برگ یا برگ های کوچک

عدم باز بودن روزنه بدلیل خشکی هوا و خشکی محیط ریشه

و از همه مهتر غرقاب بودن محیط ریشه که در این فصل بسیار شایع می باشد(علتی که تاکید داریم کشاورزان عزیز در ابتدای تشکیل میوه و مرحله ارزنی پسته آبیاری نکنند).

کلسیم نمی تواند بخوبی نقش خود را ایفا کند.

یک نکته بسیار مهم فنی:

تحقیقی در ایتالیا توسط RAHAYO وهمکاران در سال 2000 انجام شد و به این نتیجه رسیدند که:

محلول پاشی کلسیم با درصد کمی روی و بور نتایج بسیار عالی در پی خواهد داشت.

البته افزایش میزان روی باعث افزایش ایندول استیک اسید می شود یا اینکه درجه تخریب ایندول استیک اسید کاهش می باید که با افزایش ایندول استیک اسید بسیاری از سیگنالها هورمونی در گیاه تغییر خواهد کرد وجذب کلسیم در نتیجه اکسین با تسریع جابه جا خواهدشد.

لذا در مناطقی که بیش بود عنصر بور در برگ نداریم(بیش بود بور در خاک با بیش بود بور در برگ را یکسان فرض نکنیم)،

حتما از ترکیبی از کلسیم استفاده کنید که همراه با مقداری بور باشد که در اینجا بور می تواند به حرکت عنصر سنگین کلسیم در گیاه(با توجه به حرکت کند کلسیم در گیاه) کمک زیادی بکند.

در ادامه تصویری از کلسیم ارائه می شود که با درصد کمی بور همراه شده است که انتقال کلسیم در گیاه را تسهیل کند.

چه نوع ترکیب کلسیمی برای محلول پاشی انتخاب کنیم؟

البته عناصری مانند:

روی و بور

وترکیبات آمینو اسیدی

که درصد بالایی پرولین یا گلایسین یا امینو اسیدهای ریز مولکول که حالت اسمولیت دارند یا ترکیباتی مانند AATC که پیش ساز آمینو اسیدها می باشند ،باغث:

باز نگه داشتن روزنه ها و جریان تبخیر می شوند و جذب و انتقال کلسیم را بهبود می بخشند.

این یک نکته بسیار مهم و فنی است که بدانید جذب و انتقال کلسیم در گیاه وابسته به تبخیر و تعرق در گیاه است،

در آب و هوایی اول بهار که هوای ابری داریم و میزان ساعت هوای آفتابی بسیار کم است، لذا قطعا روزنه های گیاه بیشتر بسته خواهد بود و لذا بطبع میزان تبخیر و تعرق گیاه هم کاهش پیدا می کند و نتیجه آن، کاهش جذب و انتقال کلسیم در گیاه است.

لذا توصیه می کنم از منابعی از کلسیم استفاده کنید که عناصر بور و آمینو اسید ها را در خود داشته باشند.

علائم کمبود کلسیم

یکی از علائم کمبود کلسیم می تواند ترک برداشتن میوه در اثر نوسانات دمایی محیط باشد.

با توجه به اینکه کلسیم در استحکام دیواره ساختمانی نقش موثری دارد و نرم بودن این دیواره حساسیت آن را به نوسانات دمایی بیشتر می کند.

علایم تیپیک کمبود کلسیم

 

لهیدگی میوه پسته

یکی دیگر از علائم کمبود کلسیم است و همانطور که توضیح دادم به دلیل نقش کلسیم در استحکام دیواره استخوانی پسته است.

مهم ترین و تیپیک ترین علامت کمبود کلسیم

سیاه شدن نوک میوه پسته است.

قاعده پسته طبیعی به نظر می رسد، نوک میوه بدلیل عدم انتقال کلسیم و کمبود در این ناحیه، باعث سیاه شدن از این نقطه می شود.

کج و معوج شدن میوه پسته

یکی دیگر از علائم کمبود کلسیم، بدشکلی در میوه پسته است، دیواره استخوانی میوه بدلیل عدم وجود کلسیم، باعث بد شکلی در میوه پسته می شود.

مهم ترین و تیپیک ترین علامت کمبود کلسیم

سیاه شدن نوک میوه پسته است.

قاعده پسته طبیعی به نظر می رسد، نوک میوه بدلیل عدم انتقال کلسیم و کمبود در این ناحیه، باعث سیاه شدن از این نقطه می شود.